Cairo, Egypte
In Cairo was Ramadan mijn favoriete maand. Al weken voor het zover was kon je merken dat het eraan zat te komen. Zowel in gesprekken – “Ramadan komt er al snel aan”- als op straat: er gaat een buzz door de stad. Het is altijd onduidelijk wanneer het precies begint, net zoals het een beetje onduidelijk is wanneer de maand precies voorbij is. Begin en eind hangen namelijk af van de stand van de maan. Er wordt gevast (geen eten, drinken, roken en sex) van zonsopgang tot zonsondergang. Alcohol is in deze tijd in Cairo moeilijk te verkrijgen.
Winkels voor zoetigheden zijn volgestouwd met allerlei lekkernijen, en beleven gouden tijden. Er worden gigantische hoeveelheden voedsel en zoetigheid ingeslagen. Tijdens de Ramadan worden werktijden ingekort, collegeroosters aangepast, en vrienden chagrijnig van de dorst en het nicotinegebrek. Rond half 4 barst het Caireense verkeer, dat normaal al een gekkenhuis is, totaal uit zijn voegen: iedereen gaat op weg naar zijn familie voor iftar, het breken van het vasten. (Iftar betekent letterlijk ‘breakfast’, the breaking of the fast, het breken van het vasten, ofwel ontbijt). Tijdens iftar is het doodstil in de Caireense straten – ongelooflijk maar waar.
Ramadan is er vooral voor de innerlijke en geestelijke zuivering, om mensen dichter bij elkaar te brengen (tijdens de Ramadan word er heel veel tijd met de familie en nabije vrienden besteed), en zelf-controle. Er zijn drie soorten vasten: ten eerste alleen het fysieke vasten, dus het onthouden van eten, drinken, roken en sex. De tweede variant is de fysieke en de gedragelijke – dus de fysieke aspecten plus dat je werkt aan je gedrag en/of een bepaalde negatieve karaktereigenschap. De derde variant is fysiek en qua gedrag vasten, plus met het hart vasten – groeien in het geloof. De drie belangrijkste religieuze aspecten van de Ramadan zijn het gemeenschappelijke gebed, het lezen van de Qur’an, en de Leilat l-Qadr, oftewel de nacht waarin Mohammed de eerste verzen van de Qur’an ontving. Idealiter probeert men het effect van de Ramadan de rest van het jaar vast te houden.
Uiteraard heeft Ramadan naast religieuze aspecten ook sociale aspecten. Mensen hebben een gevoel van gelijkwaardigheid en saamhorigheid: je bent niet de enige die de hele dag honger heeft want het grootste gedeelte van het land vast. Er zijn veel sociale bijeenkomsten zoals familiebezoeken en uitgaan met vrienden. Ook liefdadigheid is erg belangrijk in deze maand: je ziet overal in de stad maedat al-rahman ofwel liefdadigheidstafels. Dit zijn langgestrekte tafels in straten en onder bruggen waar de armen van Cairo in ieder geval tijdens Ramadan een goede maaltijd kunnen krijgen om het vasten te verbreken.
Er zijn ook een aantal culturele aspecten. Ieder kind in Egypte mag op een gegeven moment een fanouz Ramadan uitzoeken: een lantaarn met gekleurd glas en een lichtje erin. Ze hangen tijdens de Ramadan overal in Cairo, in winkels, huizen, openbare plekken, de universiteit, overal. Een soort kerstboom dus eigenlijk, alleen dan in de vorm van een lantaarn en voor een andere gelegenheid. Er zijn ook plastic lantaarntjes -made in China- die je op kan winden en waar een muziekje uitkomt. Die muziekjes zijn speciale liedjes voor de Ramadan periode, zoals wij kerstliedjes hebben. Ook geven allerlei winkels in Cairo Ramadan kalenders uit, met alle gebedstijden erop voor de Ramadan periode (en advertenties natuurlijk!). Vroeger maakte een man die men mashharaati noemt elke ochtend de mensen wakker voor de soehoer (de nachtelijke maaltijd voor zonsopgang), maar nu heeft iedereen wekkers en gebeurt dat niet meer.
Ramadan Kareem!
© Faraasha Middle East Training & Advisory